(makam-ı hilafet – salike hilafet haktır)
Fecr Suresi 28’inci ayetinde: Dön Rabbine, sen O’ndan… razı olarak
Fecr Suresi 30’uncu ayetinde: Gir Cennetime.
Radiyye Nefs; razı olan, memnun olan nefs demektir. Bu yüce makam velilerin mertebesidir. Mutmaînne Nefs de tam bir güven içinde olan kul; kadere ve her türlü oluş sırlarına tam rıza gösterir, her şeyin Allah’tan geldiğinin gerçeği ile felaketleri de mutlulukları da aynı zevk içinde yaşar. Çünkü her oluş; bir gizli sebebin neticesidir, iman etmiş kulun da hayrı ve mutluluğu içindir.
Velilerin mertebelerine yalnız çalışmakla ulaşılamaz. Cenabı Allah Celle Celaluhü hazretleri kulunu isterse bu makama getirir. Şura Suresi 13’üncü ayetinde: ” … Allah dilediğini kendine seçer… “buyurarak Bu mertebeye ulaşanlar bazı ilâhî yeteneklerle donanır ve keramet sahibi olurlar. Keramet, velilerin ilâhî lütuf ile gösterdiği büyük hünerdir. Bir kuts-i hadiste şöyle buyrulmaktadır: ” Ben kulumu sevdiğim zaman onun duyan kulağı, gören gözü, tutan eli olurum. “
Elmalı’lı Hamdi Yazır ” Allah’tan razı olarak Rabbine dön…” hitabı ile ilgili şu açıklamayı getirmiştir: ” Bir kısım müfessirler, bu hitabın Nefsi Mutmaînne’ye dünyada her zaman yöneltilmiş olduğunu kabul etmişlerdir. Bu bize daha isabetli ve daha faydalı görünmektedir. Sıkıntı ve sevinç zamanlarında kaza ve kadere güzelce dayanabilmek ve böylece bu sınav ve eğlence aleminin zorluklarını aşmak Nefsi Emmâre ve Levvâme tabiatına uygun olmadığı gibi Nefsi Mutmaînne doğasına da kolay gelmez. Bu oluş, Nefsi Mutmaînnenin kemal mertebeleri olan Radiyye ve Merdiyye’nin özelliklerindendir…”
Radiyye nefs’in sıfatları nelerdir? Bu yüce makamda insanî nitelikler yerini ilâhî özelliklere bırakmıştır. Radiyye’nin sıfatları, takva sahibinin özellikleri bahsinde net bir şekilde verilmiştir. Mutmaînne Nefs bölümünde de açıklandığı gibi bu nitelikler; infak, muhsin olma, ilim, sabır-tevekkül, ahde vefa, adalet-dürüstlük, namaz, zekât v.s.dir. İşte Kur’ân-ı Kerim; bu sıfatlara bürünmüş, takva yaşamında ihlâs ile yücelmiş benliklere Allah’ın dostu (veli) demektedir. Veliler için Yûnus Suresi 64ayetin de şöyle buyrulmuştur: ” Dünya hayatında da ahirette de müjde vardır onlara. Allah’ın kelimeleri değişmez. İşte budur o büyük kurtuluş. ” 6
Beşinci Makamda olan Salikin Rüyada gördüğü şeylerin Manevi Sıfatları Şunlardır:
Beşinci makam, salikin, nefs-i radiyyedeki seyr-i manevisinden ibarettir. Bu makamda görülen atideki rüyalar bu nefsin tekemmül eylediğine işarettir. Mesela rüyada melaike-i kiram, Vildan, huriler, Burak, cennet, hülle, Kevser şarabı, suları geçmek, havada uçmak, gemiye binmek, islam askerlerini görmek cümlesi melike ile tabir olunur. Ateşte yanarken zarar görmediğini ve yanmaktan hoşlanacağını görmek ve cümle dünyaya ve ahirete ait yüksek dereceleri görmek bu nefs-i radiyeye delalet eder. Bunların tabiri şöyledir:
Melaike-i kiram ve İslam askerleri, huriler, berraklık, Burak, cennet, hülleler, Kevser şarabı görmek akıl kemali ve Allah Celle Celaluhü hazretlerine yaklaşma ve maarif tahsili sıfatıdır. Suları yüzüp geçmek, havada uçmak ve gemiye binip geçmek ve ateşte yanıp Safalaşmak ve cümle dünya ve ahiretin yüksek derecelerine ermek ve nuraniyet gibi çeşitli ziya ve buna benzer şeyler görmek nefs-i radiyenin ğalebe etmesi sıfatıdır. Ve kalbin maarif tahsili ile bulanıklılığı gidip güzellik kazanıldığına işarettir. Binaenaleyh bu nefs-i radiyenin tasfiyesi zamanında salikin kalbinde yeşil bir nur zuhur edeceği cihetle altıncı makam olan Nefs-i Mardiyyeye terakki edip makam-ı mezküre mahsus evrad ve ezkara devam ederek tasfiyesine çalışacaktır.7